De kracht van het beeld. Als iemand zich daarvan bewust is, dan is het wel de minister van Woondeals, Hugo de Jonge. Nooit te beroerd om een bouwterrein te betreden met helm en laarzen en vervolgens een spontane groepsfoto met alle betrokken bestuurders om de deal te bekrachtigen.
Maar gaan die woningen ook worden gebouwd? En gaan de juiste woningen worden gebouwd, aansluitend op de behoeften van toekomstige bewoners? En gaan die woningen er voor 2030 (weer dat jaartal!) allemaal komen? In mijn eigen provincie Utrecht is bijvoorbeeld al in 2019 een regionale woondeal met het Rijk gesloten en de huidige woondeal is vooral een update van de afspraken van toen. Overigens bleek uit afstudeeronderzoek van één van mijn studenten dat het maar de vraag was wat die woondeal uit 2019 eigenlijk had opgeleverd, behalve dat men elkaar in de regio makkelijker en sneller wist te vinden en er meer overeenstemming over de doelen was.
Van veel van dit soort deals, convenanten, samenwerkingsovereenkomsten of welke naam ze ook krijgen, is lastig vast te stellen of ze ook opleveren wat ze beloven. Spoiler alert: de doelen zijn vaak zo abstract en algemeen, dat er altijd wel iets is gelukt. Bovendien valt op dat de afspraken worden gepresenteerd alsof men ‘from scratch’ begint, terwijl er vele andere voorbeelden zijn zoals het Utrechtse, waarin al eerder dergelijke deals zijn gesloten, meestal ook met ongeveer dezelfde betrokkenen.
Een mooi voorbeeld is de Alliantieverklaring ‘Gebiedsopgaven van A tot Z’ , getekend door de provincie Utrecht, het ministerie van Defensie, de gemeenten Amersfoort, Leusden, Soest en Zeist, het waterschap Vallei en Veluwe en het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Ik heb even gezocht, maar de tekst van deze verklaring heb ik niet kunnen vinden, wel een even ronkend als nietszeggend persbericht. De alliantieverklaring is de opvolger van de eerder getekende Intentieverklaring ‘Green & Social Deal’, toen nog met alleen Amersfoort, Leusden, Soest en Defensie:
Op, maar ook rond het terrein, liggen kansen op het gebied van duurzaamheid, economie en cultureel erfgoed. De ondertekende partijen willen die kansen nu samen in kaart brengen en willen concrete projecten met elkaar afspreken in een samenwerkingsovereenkomst in 2022.
Onduidelijk is wat er met die beoogde samenwerkingsovereenkomst is gebeurd, de concrete projecten lijken er in elk geval niet gekomen. Ook komt de lezer er niet achter waarom het aantal deelnemers aan deze Alliantieverklaring ineens fors groter is dan twee jaar geleden. Maar goed, waarom zijn deze afspraken nu nodig en wat willen deze samenwerkende partijen op de Utrechtse Heuvelrug gaan bereiken?
De aanleiding voor deze stap is de ambitie van Defensie om in de omgeving Soesterberg haar logistieke en operationele eenheden te centreren. Aankomende tijd worden de verschillende opgaven in het gebied en de kansen en uitdagingen van alle partners in kaart gebracht. Dit wordt als bouwsteen gebruikt worden om beter afwegingen te kunnen maken voor de toekomst.
Opgaven, kansen, uitdagingen, bouwstenen, afwegingen: alle bekende termen komen weer voorbij. En we gaan opnieuw van alles in kaart brengen, dit keer zonder concrete projecten. Maar wat voor soort opgaven zijn het nu eigenlijk?
De partijen werken samen om belangrijke thema’s zoals het beschermen van de natuur, klimaatbestendigheid, voldoende woningen en goede bereikbaarheid in het gebied een plek te geven. De optelsom van opgaven die er liggen bij de verschillende partijen is groter dan de beschikbare ruimte. Daarom moet er gekeken worden naar slimme oplossingen en koppelkansen.
Inderdaad, koppelkansen, die miste ik nog. Maar het roept vooral de vraag op wat er nu zo specifiek is aan dit gebied en aan deze partners dat dergelijke vragen niet onderzocht kunnen worden in een van de vele bestaande samenwerkingsverbanden voor klimaat (RES-regio), bereikbaarheid (MIRT-regio) of woningbouw (woondeal). Bovenal voel ik nu al mee met de algemeen bestuursleden, Statenleden en raadsleden die moeten proberen hier nog een beetje grip op te houden.