Het zat eraan te komen, maar het verschil tussen VOOR en TEGEN bleek nog groter dan gedacht. Goed voor de democratie, schijn je bij zo’n gelegenheid te moeten zeggen. Dat neemt echter niet de kater weg van de uitslag van dit referendum. Oh ja, voor degenen die nu roepen dat ‘de kiezer’ heeft gesproken en nu ook al precies weten welke kant de Europese samenwerking op moet gaan (pas op de plaats, minder betalen, geen Turkije), is het misschien goed om te bedenken dat bijna 40% vóór de Grondwet heeft gestemd. Over tyrannie van de meerderheid gesproken! 
De website van GroenLinks meldt dat volgens de peiling van Maurice de Hond de GroenLinkse kiezer in meerderheid ja heeft gezegd. Om precies te zijn 55% van mensen die nu zeggen GroenLinks te stemmen. Daar tegenover 46% die nee heeft gestemd, een fors deel dus. Dat wordt nog een interessante discussie binnen de partij!
Ik moest – in alle bescheidenheid – terugdenken aan wat ik zelf september 2003 (!) in een artikel in De Helling schreef:
Tegelijk houdt dit een risico in: de keuze in een referendum is een simpel ja of nee, voor of tegen. GroenLinks zal als vanzelf in het kamp van de voorstanders terechtkomen en daardoor impliciet of expliciet ook de mindere kanten van de EU moeten verdedigen. Tevens wordt het beeld bevestigd van GroenLinks als deel van de gevestigde orde, het politieke establishment. De kans bestaat dat ze tegenover een deel van linkse buiten-parlementaire beweging komt te staan, zoals de andersglobalisten die ook binnen de GroenLinkse achterban op veel sympathie kan rekenen. Een tweede risico – als we er optimistisch vanuit gaan dat het referendum doorgaat – is een mogelijkheid van een meerderheid voor ‘nee’. De Nederlands bevolking heeft nooit eerder de kans gehad zich uit te spreken over stappen in het integratieproces, bijvoorbeeld de verdragen van Nice, Amsterdam of Maastricht. Behalve uit opiniepeilingen die aangeven dat een ruime meerderheid vindt dat lidmaatschap van de EU ‘een goede zaak’ is, weten we nauwelijks hoe over Europese integratie gedacht wordt. Wat zou de reactie van GroenLinks zijn in het geval dat een meerderheid de Grondwet afwijst? Helemaal wanneer zou blijken dat een groot deel van de scepsis over Europa bij de eigen achterban zit? Allesbehalve een eenvoudige opgave.
De kans is niet denkbeeldig dat Europa op korte en middellange termijn weinig zal gaan lijken op de democratische, sociale en ecologische samenleving die GroenLinks voor ogen staat. De Commissie en het Parlement worden sterk gedomineerd door de grote drie: conservatieven, sociaal-democraten en liberalen. Mocht het geduld al te lang op de proef gesteld worden en het wachten nauwelijks beloond, dan moet GroenLinks zich serieus afvragen of de EU het wel waard is om met zoveel enthousiasme tegemoet getreden te worden.
Lijkt me dat een paar van die vragen nog best actueel zijn 