Afgelopen donderdag mocht ik op het Festival der Bestuurskunde een workshop organiseren over lokale en regionale politiek in de schijnwerpers. Van de vele deed ik dit met de pet op van bestuurslid van de NKWP, de beroepsvereniging van politicologen, omdat we deze workshop mede mogelijk hadden gemaakt (inhoudelijk en financieel). Aan het debat namen deel voormalig Helders burgemeester Stefan Hulman, oud-gedeputeerde Ton Hooijmaijers, en Kustaw Bessems, politiek redacteur van De Pers.
Ik ga geen poging doen tot samenvatting van de discussie, die ruim een uur geanimeerd verliep, met twee beschadigde maar zelfverzekerde (ex)bestuurders en een bedachtzame, scherpzinnige journalist. Wel een viertal observaties die voor mij de aanleiding voor het bedenken van deze workshop waren en die ook tijdens het Festival terugkwamen:
- Lokale en regionale politiek wordt meer en meer ontdekt door landelijke media. Er lijken verschillende oorzaken. Het aantal regionale kranten (en bijbehorende journalisten) is flink gedaald – zie bijvoorbeeld de overname door het AD van veel van dit soort kranten. Onder invloed van programma’s als Hart van Nederland is nieuws ‘om de hoek’ steeds nadrukkelijker in beeld. Nadeel is dat daardoor de specifieke situatie slecht bekend is, wat leidt tot slordige berichtgeving.
- Op lokaal niveau zijn voormalige landelijke politici actief, die hun oude kanalen blijven gebruiken om aandacht te vragen voor hun gemeente (bijv. Leers in Maastricht, Jorritsma en Duivesteijn in Almere of Cohen in Amsterdam). Soms worden plaatselijke ontwikkelingen ook gezien als een afspiegeling van grotere thema’s, denk aan de lijn-Marcouch tegenover de lijn-Baadoud of de verkiezingsresultaten van de PVV in Den Haag en Almere.
- Veel politici vinden het lastig om te gaan met plotselinge grote aandacht van de media voor hun gemeente of provincie. Zij zijn de berichtgeving, waarin veelal incidenten worden uitvergroot en relletjes aangezet (Culemborg!) niet gewend en kunnen daar moeilijk mee omgaan. Velen beklagen zich over het eenzijdige beeld, met gebrek aan hoor en wederhoor. Niet voor niets gaan ook steeds meer wethouders en gedeputeerden op mediatraining.
- Als deze trend zich doorzet, kan dat voor politieke partijen aanleiding zijn het selectiebeleid te herzien of voor potentiële bestuurders hier nog eens een nachtje extra over te slapen. Wie hier pessimistisch naar kijkt, vreest risicomijdende, voorzichtige bestuurders en het einde van de grote idealen en gedurfde projecten. Een wat optimistischere visie houdt in dat politici juist steeds beter gebruik weten te maken van de media (inclusief GeenStijl en andere weblogs) en daarmee juist meer kwaliteit aan de lokale en regionale democratie kunnen geven.