Twee weken geleden weigerde Jan-Peter Balkenende een boek in ontvangst te nemen dat vijf redacteuren van Vrij Nederland over hem hebben geschreven. Onduidelijk bleef waarom JP de MP niet bij de presentatie wilde zijn. Volgens de VN redacteuren omdat de toon van het boek hem niet zou bevallen en omdat dit weekblad al vaker kritisch over Balkenende geschreven zou hebben. De RVD hield het erop dat de premier het niet logisch vond om een boek in ontvangst te nemen waaraan hij medewerking had geweigerd.
Deze vertelling over Balkenendes "wonderbaarlijke premierschap" kreeg als treffende titel De Geroepene. Immers, de sprong naar de macht in 2002 had in alles het karakter van een (goddelijke) roeping. Als je gevraagd wordt – of zelf voelt dat dat zo is – dan kun je niet weigeren, ook al waarschuwt de omgeving dat het misschien verstandiger is om eerst iets meer vanuit de luwte te opereren.
Al met al was ik nieuwsgierig geworden naar de inhoud van dit boek. Dit pinksterweekend had ik de tijd om het te gaan lezen en naar aanleiding daarvan vraag ik me oprecht af wat de reden voor Balkenende was om niet mee te werken. Naar mijn idee is het een evenwichtig portret geworden, af en toe op het brave af, waarin de levensloop van Balkenende keurig wordt geschetst. Ik heb ook ten opzichte van wat al eerder in VN te lezen was en wat via andere media bekend was, weinig schokkende nieuwe dingen gelezen.
Eigenlijk was ik na lezing vooral teleurgesteld dat ik over de cruciale vraag nog niet veel wijzer was geworden. Namelijk: hoe kon dit "wonderlijke premierschap" tot stand komen én standhouden, ondanks dat de naamgever van Balkenende It/m IV zo aantoonbaar ongeschikt is? Ik lees wel dat de premier op beslissende momenten afwezig is, te steil en te eigenwijs is om naar zijn omgeving te luisteren, dat anderen voor hem de kastanjes uit het vuur moeten halen. Ik lees niet hoe het kan dat hij het desondanks al vijf jaar volhoudt, behalve de onbevredigende verklaring dat "de provincie juist van zo’n antiheld houdt". Misschien dat voor het antwoord op die vraag toch meer tijd en afstand gewenst is.