Categorie: GroenLinks

Afgelopen vrijdag namen we dan eindelijk afscheid van de oude fractie. Het is een beetje raar als je al twee maanden onderweg bent in de nieuwe samenstelling, maar met drukte en volle agenda’s die politici erop na (zeggen te) houden was het al lang prettig dat we toch nog een datum hadden gevonden. Het was erg jammer dat Jan er alsnog niet bij kon zijn, maar gelukkig waren Connie, Imelda en Bart er wel.

Na een wandeling onder deskundige leiding door Haarlem – toch grappig dat er zoveel meer te melden is over plekken waar je tussen station en provinciehuis vaak zo achteloos aan voorbij loopt – aten we in de Kloosterkeuken. GroenLinksers gaan natuurlijk niet zomaar ergens eten: dit restaurant is een leer/werkproject van Bureau Jeugdzorg Noord-Holland waar schoolverlaters en jongeren die het moeilijk redden op de arbeidsmarkt ervaring op kunnen doen. We hebben er goed gegeten en gedronken en zijn tot sluitingstijd blijven zitten.

Aan mij de taak om de drie afscheidnemers uit te luiden met warme woorden, zeker ook voor mijn voorganger Bart. Voor allen een museumjaarkaart om de plotselinge zee aan vrije tijd mee door te komen en bovendien de rijkdom van al die Noord-Hollandse musea te ontdekken.

Net terug van de commissievergadering mocht ik meteen door naar het Landelijk Bureau in Utrecht. Daar was een bijeenkomst van partijraad, partijbestuur en de commissie(s) die zich bezig gaat (gaan) houden met het Project 2008. U weet wel, over beginselen, strategie en organisatie. In de laatste partijraadsvergadering was enig tumult over de samenstelling en de opdracht van die commissie(s). Omdat het partijbestuur in het aangepaste voorstel vooral op dat laatste was ingegaan en de samenstelling vrijwel intact had gelaten, klonk daarover nog enig gemopper. Maar vooral ook de oproep: laten we aan de slag gaan. Er is waarschijnlijk geen andere partij dan GroenLinks te vinden die aan de ene kant zo weinig zetels heeft en aan de andere kant zoveel stromingen en dan vind ik het knap dat al die geledingen toch nog vertegenwoordigd zijn in de commissie(s).

Ik heb de vorige keer al het nodige gezegd over het wantrouwen waar sommigen last van lijken te hebben tegenover datgene wat de ’top’ doet. Wat mij vanavond daarnaast verbaasde waren opmerkingen dat de ‘politici’ (en Tweede Kamerleden zijn daarvan toch wel de ergste verschijningsvorm) de discussie teveel zouden domineren en sturen. Mag het alsjeblieft een beetje zelfverzekerder? Alsof GroenLinksers zich daardoor laten weerhouden om hun mening te geven. Het probleem is eerder dat er teveel gediscussieerd wordt…

Als beroepskletser heb ik daar overigens weinig moeite mee en wat is nou spannender dan alle fundamenten van je partij – zowel inhoud als organisatie – lekker te laten schudden? In de sfeer van het afgelopen weekend zou ik bijna zeggen: ik heb er zin an!

… oftewel vandaag precies 10 jaar geleden, werd ik lid van GroenLinks. Een keuze waar ik nog geen dag spijt van heb gehad. Ik vier het met dit prachtige gedicht van Lucebert:

ik draai een kleine revolutie af
ik draai een kleine mooie revolutie af
ik ben niet langer van land
ik ben weer water
ik draag schuimende koppen op mijn hoofd
ik draag schietende schimmen in mijn hoofd
op mijn rug rust een zeemeermin
op mijn rug rust de wind
de wind en de zeemeermin zingen
de schuimende koppen ruisen
de schietende schimmen vallen

ik draai een kleine mooie ritselende revolutie af
en ik val en ik ruis en ik zing

Het manifest van een groep kritische GroenLinksers heeft, niet in de laatste plaats op planeet GroenLinks, heel wat los gemaakt. Ook de media zijn gretig gedoken op de kritiek en de onvrede binnen de partij. Eerlijk gezegd ben ik in het manifest niet heel veel tegengekomen wat niet al eerder door deze groep naar buiten is gebracht. Wel viel me de verharding van de toon op en met name dat de beschuldigende vinger eenzijdig naar de Tweede Kamerfractie wijst:

Dit leidt tot een verwijdering tussen met name de Tweede Kamerfractie en grote delen van het actieve kader, tot groeiende onvrede en het ingraven in eigen posities. Critici van de nieuwe koers worden weggezet als zeurkousen die in het verleden leven. De exclusiviteit van het eigen gelijk wordt gekoesterd en verdedigd.

GroenLinks is er terecht trots op dat het kwaliteit levert met de voorstellen die het doet. Maar deze voorstellen hebben een vrij abstract en ambtelijk-parlementair karakter. Goedkeuring van het CPB wordt als hoogste goed beschouwd, terwijl dat niet veel kiezers interesseert, dus geen item in de campagne is en de doorberekening een dag na de verkiezingen bij het oud papier belandt. Er wordt veel kostbare energie gestoken in het van bovenaf bedenken hoe het verder moet met Nederland.

Het zijn met name de toonzetting en de timing, plus het feit dat ik het juist wél erg eens ben met de vrijzinnige sociale koers, die mij deden besluiten dit manifest niet te ondertekenen en wel het alternatieve manifest van Paul.

Ik kon me redelijk vinden in de reactie die Femke vanmiddag gaf, er waren wel twee dingen die me opvielen. Allereerst de opmerking dat zij het gebrek aan populisme als een compliment beschouwde. Volgens mij is dat toch echt een gemiste kans. Het manifest heeft het terecht over de ‘inhoud die achter dat populisme schuilgaat’ en daar gaat het ook om. Aan de boodschap doe je niks af, maar hoe breng je die over op zo’n manier dat je onderscheidend en zichtbaar bent? GroenLinksers zijn inderdaad vaak te lief en te beschaafd in het politieke debat en denken dat goede ideeën zichzelf wel verkopen.

Het tweede is de wat merkwaardige keuze die wordt voorgesteld tussen ‘markante standpunten’ en ‘naar het midden’. Ik vraag me af wat dat midden precies is en bovendien of je niet tegelijk een middenpositie kunt hebben maar ook markante standpunten kunt uitdragen. In het laatste GroenLinks Magazine vond ik daarvan een hele aardige illustratie, in een artikel over de beginseldiscussie die de Duitse Groenen een aantal jaren geleden hebben gevoerd. Bart Snels zegt over die discussie:

Ze richten zich op de groene pijler en de emancipatiepijler en zetten zich zelfbewust op het politieke speelveld in het midden. Niet het politieke midden tussen links en rechts, maar groene politiek als het centrale thema in de komende decennia.

Ook de politiek strategische keuze die de Groenen daarbij maken klonk mij als muziek in de oren. Henk Nijhof verwoordt het zo:

Met die partijen waarmee ze het meest kunnen binnenhalen willen ze regeren. (…) Radicaal-realistisch noemen ze zichzelf, een mooie term. De Grünen spreken zich in verkiezingstijd veel minder dan wij uit voor een links kabinet. Zij zien het als handicap voor GroenLinks dat wij per definitie in het linkerdeel van het politieke spectrum plaats nemen.

Ik hoop van harte dat GroenLinks met een dergelijk zelfbewustzijn de discussie over de koers in de komende 1,5 jaar gaat voeren.

Kon en mocht de afgelopen weken niet zoveel melden hier, maar sinds vandaag is het officieel:

GroenLinks opnieuw in provinciaal bestuur Noord-Holland

Coalitie van VVD, PvdA, CDA en GroenLinks investeert in natuur, landschap en duurzame energie

GroenLinks gaat de komende vier jaar wederom meeregeren in de provincie Noord-Holland. Het nieuwe college van Gedeputeerde Staten bestaat naast GroenLinks uit VVD, PvdA en CDA. Albert Moens wordt voorgedragen om opnieuw gedeputeerde voor GroenLinks te worden. Noord-Holland is de enige provincie waar GroenLinks deel uitmaakt van het provinciaal bestuur.

GroenLinks is blij met het akkoord Krachtig in Balans dat vandaag gepresenteerd is, waarin is afgesproken dat economie en milieu met elkaar in balans moeten zijn. Fractievoorzitter Harmen Binnema: “We sparen natuur en landschap door in te zetten op intensief ruimtegebruik en herstructurering. Waar nieuwe woningen of nieuwe bedrijven nodig zijn, wordt eerst gekeken of bestaande locaties in steden en dorpen opgeknapt en beter benut kunnen worden. Ook blijven we zeer terughoudend met bebouwing in het IJmeer en Markermeer.”

De provincie gaat voortvarend aan de slag om gebieden aan te kopen voor de voltooiing van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur en investeert om bestaande natuurgebieden beter te beheren en te onderhouden. Ook blijft de omschakeling naar duurzame energie van groot belang. Albert Moens: “Dankzij GroenLinks is Noord-Holland koploper in Nederland in duurzame energie. Naast windenergie gaan we nu ook aan de slag met andere vormen van duurzame energie, zoals zonne-energie, biomassa en koude-warmteopslag.”

Om alle jongeren op tijd de goede hulp te bieden, gaat de provincie door met het oplossen en voorkomen van de wachtlijsten in de jeugdzorg. De leefbaarheid en sociale samenhang worden bevorderd door ondersteuning van dorpshuizen en wijksteunpunten. Ook neemt de provincie verantwoordelijkheid voor de opvang van zwerfjongeren en dak- en thuislozen.

Het nieuwe college van Gedeputeerde Staten zal worden geïnstalleerd op 12 april.

Ik heb er zin in!!!

In het lentenummer van de Helling een viertal beschouwingen over de koers van GroenLinks. Inderdaad, dezelfde discussie waar het zaterdag in de partijraad ook over ging en waar ik een enigszins geïrriteerd stukje over schreef.

De aftrap wordt gegeven door Jos van der Lans, publicist en nog heel even Eerste Kamerlid. Hij houdt GroenLinks voor dat het allemaal leuk en aardig is om een niche-partij te zijn, maar dat je daarmee niet voldaan achterover kunt leunen en verzuchten dat je geweldige ideeën helaas maar door zo weinig mensen worden begrepen.

Want de kunst van het politiek bedrijven (…) is vooral ook het proeven van de samenleving en het verbinden van je eigen ideeën met de maatschappelijke onvrede, de ongenoegens die bliksemend als onweer door de atmosfeer trekken.

Juist op dat punt heeft GroenLinks het wat Van der Lans betreft laten afweten: het is niet alleen maar behoudzucht, nationalisme en bekrompenheid dat de klok slaat. De onvrede over bijvoorbeeld de managerscultuur in de publieke sector, die alle ruimte wegneemt voor de professionals (onderwijzers, verplegers) wordt door GroenLinks wel aangevoeld, maar er wordt geen verbinding gelegd met degenen die daar in hun dagelijkse praktijk last van hebben. Zo zijn er meer voorbeelden van dit soort gemiste aansluitingen met de mensen voor wie we het doen. De kunst is dan ook om opnieuw die verbindingen te gaan leggen en niet veilig en beschermd onze ‘VPRO status’ te koesteren.

Interessant is ook de bijdrage van Diana de Wolff, nog even fractievoorzitter in de Eerste Kamer. Hoewel ze inhoudelijk helemaal achter de sociaal-economische koers staat die met Vrijheid Eerlijk Delen is ingezet, bekritiseert ze wel de manier waarop die nieuwe koers tot stand gekomen is:

Kennelijk wilde Halsema haar politieke leiderschap tonen door vanuit splendid isolation met een nieuwe koers te komen, welke koers vervolgens natuurlijk zonder al te veel tegengas tot uitdrukking moest komen in het (onder leiding van fractiegenoot Kees Vendrik geschreven) verkiezingsprogramma.

Door de ‘stakeholders’ binnen en buiten de partij zo buitenspel te zetten en bovendien stevig uit te halen naar de vakbonden, maakten Halsema en de Kamerfractie zich erg kwetsbaar voor kritiek van de eigen achterban en van ‘oud-linkse criticasters’. Ook was er onvoldoende gelegenheid om het debat in de partij te voeren zodat het kader moeite had de nieuwe vrijzinnige agenda in campagnetijd te verkopen. Meteen ook een duidelijk signaal over hoe het in de komende discussie over de koers van GroenLinks echt anders zou moeten gaan.

Ronald Paping ziet eenzelfde ontwikkeling van GroenLinks als nichepartij, terwijl de SP inmiddels het echte linkse alternatief voor de PvdA is geworden dat GroenLinks bij oprichting in 1989 wilde zijn. Hij pleit dan ook voor een fusie met de SP en ziet daarin een nieuwe doorbraak. Dick Pels tenslotte raadt GroenLinks aan de angst voor populisme en personendemocratie te overwinnen, juist omdat direct gekozen bestuurders naar zijn idee goed passen in het ‘anarchistische, anti-autoritaire en individualistische erfgoed van GroenLinks’.

Mij viel trouwens ook de column van Shervin Nekuee op, die direct volgt op deze vier beschouwingen, want daarin wordt de vinger op nog een andere zere plek gelegd: het begrip "gemeenschap". Naast vrijheid en gelijkheid, waar GroenLinks volop (intellectuele) aandacht voor heeft, is er nog een derde centrale begrip, namelijk broederschap. Met instemming citeer ik:

De partijtop en partij-ideologen moeten worden uitgedaagd om op zoek te gaan naar een vrijzinnige en progressieve invulling van het verlangen naar broederschap onder de kiezers. Voor de huidige partijtop is iedere verwijzing naar broederschap een conservatief geluid en iedere poging om een individu in te bedden in het collectief een benauwende en reactionaire daad. Maar de uitdaging is het communitarisme een nieuwe invulling te geven. Die uitdaging willen vermijden is een keuze die een politieke partij die meer wil zijn dan een knusse, kleine vriendenkring, zich niet kan permitteren.

Het was vandaag weer een ‘partijraad-ligt-dwars’ zaterdag. ’s Ochtends een groot aantal onderwerpen die met de verantwoording van het partijbestuur te maken hadden. We liepen door het grote aantal mensen dat iets wilde zeggen behoorlijk uit de tijd. Het meest stoorde mij de discussie over Project 2008, waarmee we binnen de partij uitgebreid in debat gaan over de beginselen, de organisatie en de strategie. De commissies die deze drie debatten sturing zouden moeten geven waren volgens de meerderheid van de partijraad (ik zat daar niet bij) niet democratisch genoeg samengesteld. Na oeverloos heen en weer gepraat daarover kwam er uiteindelijk een motie op tafel – die werd aangenomen – waarin werd opgeroepen het hele proces opnieuw te doen: dat wil zeggen een profiel opstellen en dan nieuwe mensen voor de commissies te gaan zoeken. Nog los van het feit dat het duidt op onterecht wantrouwen richting het partijbestuur, ook praktisch vrijwel niet uitvoerbaar en enorm vertragend. Dat zijn van die momenten dat ik me erger aan de toch wat negatieve en wantrouwende insteek die sommigen in de partijraad hebben: het komt van de ‘hotemetoten’ in de partij dus het zal wel niet goed zijn… Ook geen leuke start voor het nieuwe partijbestuur: laten we hen nou ook eens ruimte en vertrouwen geven om hun werk in het belang van GroenLinks te doen in plaats van overal bovenop te zitten en alles te willen controleren.

Aan het eind van de middag volgde nog een debat over de (niet)deelname aan de coalitiebesprekingen. Femke noemde nog eens de drie argumenten die destijds ertoe hadden geleid ‘nog niet’ beschikbaar te zijn, gevolgd door de vraag of iemand dan werkelijk geloofde dat GroenLinks er met CDA en PvdA uitgekomen zou zijn en we nu een groen, sociaal en tolerant kabinet zouden hebben? In de reacties kwam vooral naar voren dat je weliswaar niet weet wat de uitkomst zal zijn, maar dat je in elk geval het gesprek aan moet gaan. Die opmerking heb ik ook regelmatig tijdens de provinciale campagne gehoord. Daarnaast viel me op dat Femke nog eens nadrukkelijk aangaf dat de PvdA ons er niet bij wilde hebben en de SP eigenlijk inhoudelijk dichterbij het CDA staat dan GroenLinks. Misschien ook een reden om wat terughoudender te zijn met linkse lentes en linkse samenwerking?

Achteraf begreep ik van Femke dat ze not amused was met de manier waarop de discussie ging en mij ook kwalijk nam dat ik het woord ‘fout’ in combinatie met ‘volgende keer echt anders’ in de mond genomen had. Nou ja, ik sta nog steeds achter de ingezonden brief van eind december, dus dat kan geen verrassing zijn. Terwijl ik just probeerde aan te geven dat de keuze nu eenmaal gemaakt is en hoewel ik het ermee oneens ben, die respecteer ik, maar dat je misschien wel iets hieruit zou kunnen leren voor de volgende keer dat kabinetsdeelname aan de orde is. Bijvoorbeeld dat we ons niet moeten vastklampen aan PvdA en SP en het idee van linkse samenwerking, maar juist de eigen ideeën en eigen kracht van GroenLinks moeten benadrukken. Met daarbij geen valse bescheidenheid over wat je met 7 zetels kunt bereiken. Maar ik merkte dat het onderwerp formatie nog steeds behoorlijk gevoelig ligt…