Categorie: GroenLinks

Weggaan is iets anders

dan het huis uitsluipen

zacht de deur dichttrekken

achter je bestaan en niet

terugkeren. Je blijft

iemand op wie wordt gewacht.

— 

Weggaan kun je beschrijven als

een soort van blijven. Niemand

wacht want je bent er nog.

Niemand neemt afscheid

want je gaat niet weg.

 Rutger Kopland – Weggaan

De beste oneliner kwam gisteren van Geert Wilders: 'dat is geen belofte, dat is een dreigement.' Daarmee had de hoogblonde leider de kracht en de zwakte van Cohens campagne te pakken. Ook gisteren viel mij weer op dat Cohen debatteert alsof hij al minister-president is. Alsof men hem niet verteld had dat je niet een uitzending van 1,5 uur doorkomt met slechts rust en gezag uit te stralen. Dat je af en toe ook uit je veilige schulp moet kruipen, de mouwen op moet stropen en stevig tegengas moet geven.

'Ik wil voor Nederland doen, wat ik voor Amsterdam heb gedaan.' Laat dat nu net zijn wat voor heel veel kiezers die niet uit de progressieve hoofdstad komen, een schrikbeeld is. En laat Cohen nu niet te eenvoudig denken dat het premierschap een vergelijkbaar kunstje is als burgemeester zijn, maar dan op een ander schaalniveau. Toch lijkt dit de dubbele inschattingsfout te zijn van Cohen en de PvdA-campagne. Wat Cohen als zijn successen in Amsterdam beschouwt, wordt lang niet overal zo gezien. Bovendien geeft de warme linkse, groene en progressieve deken van Amsterdam al enkele kilometers buiten de stadsgrenzen weinig bescherming meer tegen een killer, steviger en rechtser klimaat.

Zo werd het een avondje prijsschieten voor rechts op een stuntelende, struikelende en stotterende premierskandidaat van de linkerzijde. Want op een enkele opleving na wist Cohen noch inhoudelijk, noch qua sfeer het debat in andere richting te sturen. Op het moment dat een snedige opmerking de weglopende Wilders de rest van de avond de mond had kunnen snoeren, bleef Cohen hulpeloos en woordeloos.

Had hij z'n dag niet? Was hij slecht voorbereid? Och, had Halsema hier maar gestaan. Meer dan ooit was haar timing, inhoud en scherpte nodig om het progressieve tegengeluid te laten horen. Want nu kon Balkenende weer doen alsof hij een goede premier zou zijn (8 jaar ervaring bewijst het tegendeel) en in het voorbijgaan de successen van Zalm en Bos voor zichzelf claimen. Kreeg Wilders weliswaar te horen dat hij een gevaar was, maar werden zijn krakkemikkige en ongrondwettelijke oplossingen nauwelijks weersproken. Had Rutte de avond waarop hij had gehoopt en kon hij zijn grote debattalent ten toon spreiden en leek hij een serieuze kandidaat-premier.

Cohen als lijsttrekker leek een gouden greep. Maar enkele tv-optredens verder bladdert de verf in hoog tempo af. In de peilingen scoort de PvdA niets hoger dan het huidige aantal Kamerzetels, terwijl de SP meer dan gehalveerd is en het CDA fors in de min staat. Het verkiezingsprogramma is van alles net niks: de noodzakelijke hervormingen ontbreken en de toekomstvisie is bleekjes. Voor de echte ideeën moet je toch bij GroenLinks zijn en het CPB laat zien dat een gedurfde agenda werkt.

Dat mag Femke van mij nog harder en nog vaker zeggen en daarbij zou de kritiek zich niet alleen gemakkelijk op rechts, maar juist ook op de PvdA moeten richten. Want echte progressieve politiek komt er alleen als GroenLinks groot wordt.

Om te beginnen wil ik nog even klagen over het organiseren van een partijcongres op zondag. Want ’s ochtends zit ik in de kerk (dit ter geruststelling van aankomend Perspectief-voorzitter Robert Heij), zodat ik de vaststelling van het programma moet missen. ’s Middags had ik graag naar Ajax-Heracles gewild, de volgende stap op weg naar het kampioenschap. Maar uiteindelijk vind ik de vaststelling van onze kandidatenlijst toch belangrijker, dus haast ik mij iets na elven van het Huis des Heren naar het Huis van de Partijdemocratie in plaats van het Huis van het Hogeschoolvoetbal.

De Arena was overigens geen gekke keuze geweest, omdat ik eigenlijk heel tevreden ben met de voorgestelde kandidaten en de precieze volgorde tussen 2 en 10 mij niet zo heel veel uitmaakt (terzijde: ik verwacht dat wij in juni 10 zetels gaan halen). Verwacht van mij dus geen meer of minder beredeneerde ranking the stars zoals bij Tom, Vincent of lijstjeskoning Arnoud. Aan het belangrijkste criterium "zitten er in de toekomstige fractie potentiële opvolgers van Femke" is voldaan en dat is een grote winst ten opzichte van 2006.

Sowieso denk ik dat Femke nog een stevige klus gaat krijgen als fractievoorzitter. Volgens mij had GroenLinks niet eerder in de hoge blokken zoveel kandidaten met uitgebreide bestuurlijke en leidinggevende ervaring. Aan de ene kant een groot voorrecht dat zij in deze fase kiezen voor de politiek en dan ook nog voor GroenLinks, maar ik kan me zo voorstellen dat zij de nodige eigen(wijze) ideeën meebrengen over proces en inhoud.

Zoals breder in de Nederlandse politiek – behalve bij de PvdA waar Bos heeft plaatsgemaakt voor de vorige generatie – zijn de veertigers dominant. Van de 11 kandidaten voor de eerste 10 plekken is meer dan de helft geboren in de jaren ’60. Opmerkelijk is dat de twee groene kandidaten juist van de iets oudere generatie zijn: zowel Liesbeth van Tongeren als Jaap Dirkmaat zijn van 1958 en daarmee generatiegenoten van ons vroegere groene geweten Wijnand Duyvendak (1957). Op Natasja van den Berg na zijn de jaren ’70 geheel afwezig, terwijl zittend Kamerlid Tofik Dibi en ervaren jongere Jesse Klaver de twintigers vertegenwoordigen.

Uiteraard is een goede balans belangrijk: tussen groen en rood, nationaal en internationaal, jong en oud, radicaal en pragmatisch, liberaal en radicaal en al die andere diversiteiten waar we bij GroenLinks patent op hebben. Maar ik zal dit keer vooral ook letten op de kandidaten die naar mijn idee een goed en succesvol team kunnen vormen. Iets van die persoonlijkheden hoop ik in de presentaties op het congres te zien – want de friendly lies die de supporters van een kandidaat op websites en in folders debiteren, hoef ik natuurlijk niet helemaal serieus te nemen…

Overigens ben ik van mening dat de Eerste Kamer behouden dient te blijven

Je hoort wel eens wethouder zeggen dat verkiezingen eigenlijk een hinderlijke onderbreking zijn bij het besturen van een gemeente. Maar omdat het zo hoort, waren er 3 maart verkiezingen en die leverden op heel wat plekken in Noord-Holland behoorlijke verschuivingen op. De goede resultaten die GroenLinks vrijwel overal behaalde, zijn echter nog geen garantie op collegedeelname (ook niet in de gemeenten waar dat de afgelopen 4 jaar het geval was). Op basis van berichten die ik her en der verzameld heb, een korte impressie van de stand van zaken. Ook meteen een uitnodiging om een reactie achter te laten om te
laten weten hoe in jouw gemeente de onderhandelingen verlopen!

In Drechterland lijkt Sjon Wagenaar als aanvoerder van de GroenLinks/D66 combinatie, na heel wat jaartjes oppositie nu toch op weg naar het wethouderschap. Ondanks het verlies van één zetel, mag GL/D66 waarschijnlijk de plek van de PvdA gaan innemen. Een paar kilometer naar het westen ziet het er voor GroenLinks minder goed uit: de VVD praat in Hoorn nog met vrijwel alle andere partijen, maar niet met de partij van demissionair wethouder Jan de Boer. Een schuchter verzoek van D66 om GroenLinks bij de gesprekken te houden, werd niet gehonoreerd.

Een andere gemeente waar GroenLinks al jaren meebestuurt, Haarlemmermeer, stevent af op een college van VVD, CDA, D66 en PvdA. Zonde dat daardoor de alom gewaardeerde wethouder Herman Tuning niet verder kan. Positief nieuws is dat in provinciehoofdstad Haarlem (van 4 naar 7 zetels!) GroenLinks na afwezigheid sinds 2006 weer deel uit gaat maken van het college, in elk geval samen met D66 en verder met PvdA of VVD. Weer wat noordelijker zit GroenLinks nog bij de laatste zes partijen die in Heerhugowaard gaan uitmaken wie de komende vier jaar gaan besturen. Winnaar Burgerbelang had zich al snel onmogelijk gemaakt bij de rest, GroenLinks kan bogen op vele jaren college-ervaring.

Die ervaring zit ook in Zaanstad, waar GroenLinks al 8 jaar meedoet en ook nu de tweede ronde gesprekken ingaat met PvdA en VVD. In Amsterdam trekt vooral het vertrek van Cohen en de zoektocht naar een nieuwe burgemeester (Halsema en Van der Laan hebben al bedankt) de aandacht, maar het zal ook nog puzzelen zijn om een nieuw college te vormen. GroenLinks en PvdA zijn net de meerderheid kwijt en hebben een derde partij nodig: dat zal waarschijnlijk niet de VVD, maar D66 worden.

Voorlopige conclusie: op veel plekken komen we waarschijnlijk in het college of blijven we erin, maar er zijn ook gemeenten waar GroenLinks na jaren trouwe dienst ingeruild wordt. To be continued.

Vandaag precies drie jaar geleden waren de verkiezingen voor Provinciale Staten. Op die dag werd ik voor de tweede keer gekozen, met dank aan mijn plek bovenaan de lijst met heel wat meer stemmen dan de eerste keer. Ik nam me toen voor dat dit mijn laatste periode zou zijn en ik na acht jaar op zoek zou gaan naar iets anders. Of dat in Den Haag zou zijn, of ergens als bestuurder (wethouder? gedeputeerde?), daar was ik toen nog niet uit.

Door de val van het kabinet en de vervroegde verkiezingen (anders zou de Tweede Kamer volgend jaar na de Statenverkiezingen zijn gekozen) werd ik gedwongen sneller dan gedacht mij over de vraag "wat hierna?" te buigen. Eerlijk gezegd was de keuze niet zo moeilijk, al klonk het idee straks deel uit te maken van de eerste fractie van GroenLinks als regeringspartij wel aantrekkelijk. Maar ik bedacht mij dat ik ook nog zoveel andere dingen leuk vind, dat ik er nog niet aan toe ben om full time politicus te worden. Bovendien vind ik het wel zo netjes om deze periode in Noord-Holland af te maken, zeker na alle gedoe dat we achter ons hebben.

Daarnaast weet ik ook niet zeker of ik me in het tegenwoordige waan-van-de-dag politieke klimaat van de Tweede Kamer thuis zou voelen. Vandaag zal ik de deadline voor de kandidaatstelling dan ook laten verlopen. De commissie-Vos hoeft van mij geen brief te verwachten. Overigens heb ik formeel en informeel al heel wat goede namen voorbij horen komen, dus we gaan een hele mooie lijst krijgen.

Maar wat dan wel? GroenLinks is nog niet van mij af… Ik heb mijn keuze gemaakt en meld me over enige tijd als kandidaat voor "de andere kant", oftewel de Eerste Kamer.

Inmiddels begint het een traditie te worden om met de fractie het jaar af te sluiten bij Anna. Midden in het park Zuid Kennemerland aan de voet van de Kruisberg waar de duinen echt beginnen, in het prachtige huisje met nog prachtiger uitzicht. ’s Middags maakte ik me nog wel zorgen of het zou lukken om er te komen, allereerst de reis naar station Castricum. Op station Sloterdijk reden niet bepaald veel treinen en de mededelingen werden steeds somberder. Wachtend op de sneltrein, liet ik – achteraf een grote fout – de stoptrein voorbij gaan. Dat bleek echter voorlopig de laatste trein, daarna volgde het bericht dat al het treinverkeer was stilgelegd. De praktijk bleek weer net even anders, want na 45 minuten kwam toch nog een sneltrein naar Alkmaar.

Intussen zat het hele gezelschap, inclusief rondleiders Kees en Gees (nee, die namen heb ik niet verzonnen) op mij te wachten. Snel dus aan de wandeling, een schitterende tocht door een alom wit landschap. Bij elke vallei, elke boom en elk paadje hoorde een verhaal dat door Kees en Gees in toerbeurt met verve verteld werd. Helaas voor u, lezer, heb ik beloofd over de inhoud, inclusief bijzondere gebeurtenissen ten tijde van de werkverschaffing, in en na de oorlog (stroperij!) niks door te vertellen.

Met overvloedig heerlijk eten en een zeker voor mijn doen bescheiden drankconsumptie nog een hele aangename middag gehad. Een mooie afsluiting van een roerig politiek jaar, met IJsland affaire, val van het college, opstappen van de Commissaris van de Koningin en een stevige begrotingsbehandeling. Dat 2010 net zo onrustig moge zijn, maar dan op een goede manier!

Vanmiddag hebben we ook als GroenLinks afscheid genomen van "onze" Commissaris van de Koningin Harry Borghouts. Voorlopig de eerste en enige commissaris namens onze partij. Als decor, met prachtig uitzicht over het water, hadden we daarvoor de IJ Kantine uitgezocht. Voor sommigen, die in tegenstelling tot de partijtraditie niet met het OV waren, bleek het nog een hele opgave deze locatie te vinden…

In gezelschap van de huidige Statenfractie en provinciaal bestuur, voormalige bestuurders, burgemeesters, partijvoorzitter Henk Nijhof en partijleider Femke Halsema werd het een mooi en waardig afscheid. Zelf mocht ik voor de tweede keer (tweede? ja de eerste keer is hier na te lezen) het woord tot Harry richten. Onder ons kon ik memoren dat hij enerzijds erg belangrijk is geweest voor GroenLinks, onder meer door de nieuwe verkiezingsprocedure die door zijn commissie is voorgesteld, maar zich anderzijds graag op de achtergrond hield. In dat opzicht heeft hij zich een échte onpartijdige baas van de provincie getoond.

Het is en blijft zonde en onrechtvaardig dat we afscheid moeten nemen, maar na vandaag voelde ik dat zowel onze CdK als de andere aanwezigen daar wel vrede mee kunnen hebben. Op naar de volgende commissaris van GroenLinks huize!