De Raad van State is zo gek nog niet

Uit de Volkskrant:

Bom onder inburgeringsplan van minister Verdonk

Van onze verslaggever Michiel Kruijt

DEN HAAG – De inburgeringplannen van minister Verdonk voor Integratie stuiten weer op juridische problemen. De Raad van State heeft een ernstige onvolkomenheid ontdekt in het wetsvoorstel van Verdonk.

Daardoor kan de inburgering mogelijk niet worden opgelegd aan enkele honderdduizenden allochtonen. Dit hebben meerdere bronnen in Den Haag bevestigd. Het is de tweede keer dat Verdonk moeilijkheden heeft met haar voornemen migranten in Nederland (‘oudkomers’) tussen de 16 en 65 jaar verplicht een inburgeringsexamen te laten ondergaan. Zij worden daarbij getest op hun kennis van de Nederlandse taal en samenleving. De VVD-bewindsvrouw verzekerde Kamerleden vorig jaar dat het inburgeringsexamen verplicht kan worden gesteld aan alle oudkomers, omdat er onderscheid mag worden gemaakt tussen inwoners van Nederland die in de Europese Unie zijn geboren en inwoners die daarbuiten zijn geboren.

Maar haar belangrijkste adviesorgaan, de Adviescommissie Vreemdelingenzaken ACVZ, oordeelde dat dit juridisch niet houdbaar is. De ACVZ schoot de minister te hulp met een criterium dat wel de toets van de rechter zou kunnen doorstaan. De inburgering zou alleen verplicht worden gesteld voor inwoners die minder dan acht jaar in Nederland hebben gewoond terwijl zij leerplichtig waren. Dan wordt niet gediscrimineerd, omdat ook autochtone Nederlanders onder de inburgeringsplicht kunnen vallen.

Verdonk nam het criterium over en stuurde het wetsvoorstel naar de Raad van State voor advies. In een vertrouwelijk stuk stelt de raad vast dat er ook nu nog sprake is van discriminatie. EU-burgers zijn volgens EU-recht uitgezonderd van de inburgeringsplicht. Nederlanders zijn ook EU-burger, maar zouden volgens het wetsvoorstel wel onder de inburgeringsplicht kunnen vallen. Zij worden dus achtergesteld bij inwoners van andere lidstaten.

Adviezen van de Raad van State kunnen ter zijde worden gelegd (wat ook geregeld gebeurt), maar dat zou in dit geval tot procedures kunnen leiden. Verdonk zou ook kunnen besluiten Nederlanders uit te zonderen van de algemene inburgeringsplicht, maar dan loopt zij het risico van discriminatie. Bovendien neemt dan de groep in te burgeren inwoners – 755 duizend personen – aanzienlijk af: de helft heeft de Nederlandse nationaliteit verworven en is dus ook EU-burger.

Een woordvoerster van Verdonk laat weten dat het advies van de Raad van State nog wordt bestudeerd en met de plannen van de minister naar de Kamer wordt meegestuurd.

Mag het ietsje meer zijn?

Sinds kort doe ik (weer) mee met de onderzoekjes van Maurice de Hond en dan krijg je ook eens in de zoveel tijd weer een ‘Haags Peil’, de stand van zaken als er nu verkiezingen zouden worden gehouden.

Terwijl de SP al weken op 22 staat en de PvdA ook ruim boven de 40, blijft GroenLinks zweven tussen 8 en 9 zetels. Oftewel, de linkse stemmen gaan als gewoonlijk weer naar ‘echt’ links en ‘machts’ links en ons levert het niks op. Misschien dat dat sommige bepleiters van de linkse samenwerking toch eens aan het denken zou kunnen zetten?

Laatste keer voor de zomer

Omdat de Staten vorige week dankzij motorcross en loverboys (inmiddels omgedoopt tot het L-woord) zo lang duurden, moesten we vandaag om 11.30 terugkomen om één en ander af te maken. De laatste twee onderwerpen van de vergadering van vorige week konden gelukkig in een vloek en een zucht afgerond worden en ook de stemming over andere agendapunten ging heel vlot.

Daarna was het de beurt aan de dualisme conferentie, waar ik als lid van de voorbereidingsgroep ook mijn bescheiden bijdrage aan had geleverd. We kregen allereerst drie inleidingen op het thema van deskundigen van buiten. Het begon met prof. Hans Engels, hoogleraar in Leiden tevens Eerste Kamerlid voor D66. Hij ging in op wat er ooit met dualisme bedoeld was en wat hiervan in de praktijk was terechtgekomen. Vrij weinig moest de conclusie zijn, maar dat was eigenlijk ook te verwachten – aldus de jurist Engels – omdat er immers formeel weinig veranderd is in de verdeling van bevoegdheden tussen GS en PS. Voor een D66’er legde hij bovendien verbazend weinig enthousiasme aan de dag voor welke vorm dan ook van democratisch experimenteren. Weer een bevestiging van mijn idee dat de wetenschappers die zich met dualisme bezighouden, de grootst mogelijke sceptici zijn.*

Daarna gaf Frank Biesboer, die jarenlang voor de provinciale media verslag deed van de Statenvergaderingen, een verrassend kritische kijk op de rol van de Staten. Zijn uitgangspunt: het dualisme werkt als Gedeputeerden met de angst in het lijf het Statendebat ingaan, want daar moet je je echt verdedigen… In plaats daarvan, zo moest hij helaas constateren, kwamen GS te vaak te gemakkelijk weg en pakten de fracties in PS op essentiële momenten te weinig door. De derde presentatie was van Annemieke van Brunschot, die namens Berenschot de resultaten van de enquête gehouden onder PS, GS, griffie en ambtelijke leiding was gehouden. Omdat ik vantevoren al de resultaten had gezien weinig nieuws. Bovendien een wel erg droge opsomming van alle percentages, waar het leuker was geweest de saillante verschillen tussen coalitie/oppositie, GS/PS of oude vs. nieuwe leden eruit te halen.

In de workshop die ik zelf mocht voorzitten over de volksvertegenwoordigende rol van PS ging het over twee zaken. Ten eerste: wie vertegenwoordigen wij eigenlijk? Als je de rol als middenbestuur serieus neemt, dan moet de aandacht primair ook op belangenorganisaties en raadsleden/B&W gericht zijn – dan kun je je afvragen of directe contacten met ‘de burger’ het eerste doel zijn. In het verlengde daarvan het tweede item: waarom en wanneer organiseer je hoorzittingen? Als niet duidelijk is wat het doel daarvan is, dan roept het alleen maar verwachtingen op die achteraf niet zijn waar te maken. De tweede workshop – als deelnemer – ging over de verhouding coalitie-oppositie in relatie tot dualisme. Als simpele politicoloog heb ik daar ingebracht dat onderling overleg en afstemming van alle tijden is (en ook nuttig en noodzakelijk), bovendien dat dé scheidslijn in de politiek loopt tussen coalitie en oppositie en NIET tussen GS en PS. Dualisme is een mooie en broodnodige cosmetische operatie, maar verwacht er niet van dat het ineens alle politieke en bestuurlijke verhoudingen op z’n kop zal zetten. (De liefhebbers verwijs ik naar een stuk dat ik hierover heb geschreven in het blad Openbaar Bestuur)

We sloten af met een als gewoonlijk uiterst gezellige barbecue. Heb (samen met Klaas) de eer van de fractie hooggehouden om tot het laatste moment te blijven. Complimenten ook voor GS, die twee goede vertegenwoordigers hadden in Rinske Kruisinga – haar chauffeur stond al die tijd keurig te wachten – en Cornelis Mooij – zijn fiets stond er volgens mijn laatste berichten ook nog. Verder een eervolle vermelding voor Willem Holthuizen (VVD) en zeker ook Joke Geldhof (D66) die de laatste flessen wijn wist te bemachtigen.

Dan nu vakantie, of reces zoals wij dat noemen. Ik zal zien hoe vaak ik dit weblog nog bijhoud, maar als er iets interessants te melden is zal ik dat zeker doen.

* Zijspoor: bij mijn eigen dissertatie-onderwerp is dat precies andersom. De politicologen die zich met de positie van politieke partijen ten opzichte van Europa bezighouden zijn bijna zonder uitzondering Euro-optimisten.

Nog eventjes

Langzaam lopen we naar het einde van dit politieke seizoen; alleen maandag nog statenvergadering en conferentie (+barbecue!) en dan zit het er weer op. Vanavond de laatste commissievergadering voor de zomer: WVV. Eigenlijk was er ook nauwelijks iets te bespreken vanavond en was het vooral om even bijgepraat te worden over een aantal grotere onderwerpen. Chris de Vries (Beheer&Uitvoering) gaf een heel informatieve presentatie over de stand van zaken met de Investeringsimpuls en Cornelis Mooij praatte ons bij over de toekomst van de Noord-Hollandse spoorlijnen.

Ook goed om te weten dat de provincie er alles aan doet om jullie de komende weken zo snel en efficiënt mogelijk naar Zandvoort en andere badplaatsen te brengen. Ga vooral met de bus en de trein!

Over de Nota Mobiliteit en het rapport Anders Betalen… van de commissie Nouwen gaan we een volgende keer uitgebreider discussiëren, waarbij dan ook duidelijker zal zijn wat het belang van de provincie daarin is. Samen met Ariëtta Humalda (VVD) en commissiegriffier Marjo Spoorzal ik proberen een aanzet te schrijven voor die discussie. De rest van de onderwerpen kon zonder problemen afgehandeld worden, zodat we ook nog eens op een zeer fatsoenlijk tijdstip klaar waren.

Mon Dieu wat een avond

Zoals vaker weer eens een hele zit bij een vergadering waarvan je van te voren denkt: hmmm hoeft niet lang te duren. Sterker nog, we mogen volgende week terugkomen om nog twee resterende agendapunten te behandelen en over moties en amendementen te stemmen. Want tien uur is tien uur en dan is het onverbiddelijke einde.

De middag begon enerverend met een interpellatie van de PvdA over motorcross. Trouwe volgers van dit weblog kennen ongetwijfeld de geschiedenis van dit onderwerp. Bij de behandeling van het streekplan in oktober vorig jaar besloot een (nipte) meerderheid van de Staten – inclusief de PvdA, daarover straks meer – om de geplande locaties in de Wieringermeer te schrappen. Sindsdien hebben crossers door illegale acties op verschillende locaties in Noord-Holland Noord hun ongenoegen geuit. Na de laatste keer, in een natuurgebied vlakbij Den Helder, vond ik het wel eens mooi geweest en stelde ik schriftelijke vragen aan GS wat er nou aan gedaan zou worden. Ook de PvdA stelde vragen, bij hen – zo bleek vandaag – met het doel alsnog die geschrapte locaties aan te wijzen voor motorcross.

Het betoog van Peter Visser gaf precies aan hoe opportunistisch deze move van de PvdA was. De redenering kwam er op neer dat men destijds alleen maar voor mijn amendement had gestemd om niet ‘de kastanjes uit het vuur te halen voor de coalitie’. Maar de inhoud van het amendement kon Visser niet meer reproduceren. Vervolgens kwam een merkwaardig verhaal over toezeggingen die zouden zijn gedaan; terwijl Henry Meijdam destijds nog klip en klaar had uitgelegd dat er weliswaar overleg was, maar geen concrete toezegging dat de Wieringermeer als locatie aangewezen zou worden. Op mijn vragen of het normaal is om zo kort na vaststelling van het streekplan terug te komen op genomen besluiten en wat er eigenlijk in de afgelopen maanden inhoudelijk veranderd was, kwam veelzeggend geen antwoord. Mijn wrange conclusie moest dan ook zijn dat de PvdA toen geen inhoudelijke argumenten had ons amendement te steunen en nu ook geen om ons amendement af te wijzen. Een puur politiek strategische draai die minimaal de suggestie wekt dat het bij sommige partijen in deze provincie loont om onwettige actie te voeren tegen democratisch genomen besluiten. Helaas moest ik constateren dat alleen nog een deel van de VVD en Ake de Vries van de SP de lijn van GroenLinks steunden en zelfs D66 als een blad aan een boom gedraaid was. Zal wel pragmatisme zijn

De rest van de middag kwamen de Ronde Hoep en de streekplanuitwerking Amstelveen-Zuid aan de orde, waar we vermoedelijk volgende week nog op terugkomen. De subsidie aan de Stadsschouwburg Haarlem ging zonder veel moeite door, net als het herziene Prohef voorstel van de SP. ’s Avonds was het de beurt aan een groot aantal onderwerpen uit de commissie Sociale Infrastructuur. Van de vier hebben we er uiteindelijk twee kunnen afronden, met name vanwege de tenenkrommende discussie over het PvdA voorstel Loverboys. Hoewel al in de commissie was gebleken dat dit voorstel geen meerderheid zou halen, besloot de PvdA het toch op de agenda te laten staan. Dat hebben we geweten… Alle fracties gingen nog eens uitgebreid alle details herhalen, waarna ook Rinske Kruisinga en Songül Akkaya (de indienster van het voorstel) ruim de tijd namen. Hoogtepunt was toen de PvdA – na een kleine twee uur debat – besloot het voorstel aan te houden omdat men toen te langen leste door begon te krijgen dat het wel eens afgestemd zou kunnen worden. Dit tot grote verontwaardiging van de volledige Staten, inclusief PvdA-fractievoorzitter Peter Visser die na afloop zijn excuus maakte aan alle collega’s voor deze vertoning.

Tussen de bedrijven door, dat wil zeggen tijdens de dinerpauze, had ik nog overleg met de voorbereidingsgroep van de dualisme conferentie (11 juli). Volgens mij is alles nu wel geregeld – met dank aan de prima ambtelijke ondersteuning – zelf mag ik een workshop voorzitten over de volksvertegenwoordigende rol van de Staten. Na de gênante vertoning deze avond ben ik overigens blij dat de Noord-Hollandse burger nauwelijks de weg naar het provinciehuis weet te vinden. Dan maar hopen dat er ook niemand per ongeluk via internet ons debat zat te volgen

Media aandacht

Misschien moet ik de fractie maar voorstellen standaard het agendapunt ‘weblog Harmen’ op te nemen. Want sommige van mijn fractiegenoten behoren tot het trouwe lezerspubliek en zij hebben soms ook commentaar op de manier waarop ik hen hier portretteer. Wie zich echt onheus bejegend voelt wijs ik overigens op de reageer knop onder aan elk gepost bericht

Hoe dan ook zal ik even genuanceerd als altijd verslag doen van de fractievergadering van vanavond. Dit keer, omdat Jan er opnieuw niet bij kon zijn, onder leiding van onze fractievoorzitter Bart. Met een vollere agenda werd de vergadering uiteindelijk korter dan de vorige keer, ik weet niet of dat voor een compliment door moet gaan? We blikten kort terug op het werkbezoek van vrijdag; naast de complimenten wel de duidelijke opmerking dat we de volgende keer beter niet in het ov-technisch lastig bereikbare Uithoorn. We gaan zeker door met het thema natuurcompensatie, want daar valt nog een hoop aan te verbeteren. Verder was het voornaamste de voorbereiding van de komende Statenvergadering (4 juli). Met veel onderwerpen uit de commissie Sociale Infrastructuur – stelling van Amsterdam, loverboys – en het SP-voorstel over Prohef, dus een hoofdrol maandag voor Imelda. Daarnaast de streekplanuitwerking voor Amstelveen-Zuid, waar we nog steeds problemen zien vanwege de N201. Voor het overige allerlei lopende zaken die niet heel spannend zijn om hier te melden.

Aan het eind van de vergadering kon ik nog even mijn ongenoegen uiten over de discussie in WVV over de Zeesluis en het Noordzeekanaalgebied. Maar ja, wel weer de krant gehaald en dat telt ook. Samen met de twee artikelen over de motorcross heb ik over aandacht dus niet te klagen. Leuk was trouwens dat ik in het laatste artikel als fractievoorzitter werd opgevoerd…