Maand: december 2006

In mijn bericht van 18 december gaf ik al aan dat GroenLinks naar mijn smaak te snel afgehaakt is bij de coalitieonderhandelingen. Kort daarna meldde mijn fractievoorzitter Bart Heller dat hij bezig was met een ‘open brief’ aan Femke over dit onderwerp met het verzoek om daarover mee te denken. Allebei waren we erg gecharmeerd van het optreden van Jos van der Lans in Buitenhof en ook vanuit onze Noord-Hollandse ervaring met meebesturen hoe langer hoe meer ervan overtuigd dat GroenLinks hier een grote kans laat schieten.

Samen met collega-Statenlid Jan Kastje en GroenLinks Hilversummers Claire Verlinden en Sjors Wolf hebben we een stuk geschreven dat met enige vertraging vanwege de Kerstdagen gisteren in de NRC is verschenen.

AFHAKEN ONDERHANDELINGEN HISTORISCHE FOUT GROENLINKS

GroenLinks heeft het CDA “keuzevrijheid ontnomen”, stelde Femke Halsema, door te bedanken voor de uitnodiging om met CDA, PvdA en CU te onderhandelen. Wij zijn een groep actieve GroenLinksers met in totaal 15 jaar ervaring met het dragen van bestuurlijke verantwoordelijkheid, op lokaal en provinciaal niveau, en wij vrezen dat GroenLinks vooral zichzelf een keuze heeft ontnomen. En een historische fout heeft gemaakt.

De fractie voert drie argumenten aan om niet mee te willen onderhandelen.

"Drie van deze partijen hebben verloren bij de verkiezingen" Nou en? Tellen de mensen die wél op die partijen hebben gestemd, dan ineens niet meer mee? Winst of verlies is op zichzelf geen criterium voor regeringsdeelname. Als dat wel zo zou zijn, zou Wilders moeten gaan regeren. In ons huidige stelsel stemmen mensen nu eenmaal op partijen en niet op een regering. En een meerderheid, van welke partijen dan ook, blijft een (democratische) meerderheid.

"CDA onderhandelt liever met een klein GroenLinks dan met een grote SP" Opnieuw: nou en? Zijn wij niet in staat om stevig te onderhandelen? Dit “machtspolitieke” argument gaat er van uit dat louter de grootte van een partij het onderhandelingsresultaat bepaalt. Het is onze overtuiging én ervaring dat succesvolle onderhandelingen niet afhangen van machtspolitiek handelen maar van de gezamenlijke wil om er uit te komen. Stevig onderhandelen, zonder elkaar continu het vel over de oren te trekken. Met begrip voor elkaars standpunten en pijnpunten en op basis van wederzijds respect, dat naast overtuigingskracht en handig opereren minstens zo belangrijk is als zetelaantallen. Velen binnen GroenLinks lijken nogal eenzijdig gefixeerd te zijn op macht en inhoud en een ‘blinde vlek’ te hebben voor de meer relationele kant. Wellicht een tekort aan bestuurlijke ervaring? Overigens kunnen goede persoonlijke verhoudingen juist ook groeien tijdens een onderhandelingsproces.

"Er zijn forse inhoudelijke verschillen tussen CDA en GroenLinks" Dat klopt. Daar zijn het ook verschillende partijen voor. Maar inhoudelijke verschillen zijn te overbruggen, als de oprechte wil daartoe bestaat. En je zult toch echt eerst serieus moeten onderhandelen om zeker te weten of onderlinge verschillen écht onoverbrugbaar zijn.

Wij weten dat het lastig balanceren is tussen de wensen en gevoelens van coalitiegenoten en onze eigen principes en idealen. Maar wij weten ook dat onze principes en idealen nu eenmaal het beste gerealiseerd worden door bestuurlijke verantwoordelijkheid te dragen. Ook al levert dat soms ‘vuile handen’ op en gaat dat soms van “au”. GroenLinks is geen actiegroep maar een politieke partij. Een serieuze politieke partij is bereid om bestuurlijke verantwoordelijkheid te dragen. En zo vaak gebeurt het niet dat GroenLinks voor regeringsonderhandelingen wordt uitgenodigd.

Tegen Femke zouden wij willen zeggen: “We hebben met z’n allen die posters lopen plakken waarop je zo bevallig tegen het Torentje aanleunt. “Ideeënpartij op zoek naar macht”, zei je, terwijl je de Linkse Lente aankondigde. Die macht kwam net langs, ga er achteraan!”.

Harmen Binnema, lijsttrekker GroenLinks Noord-Holland; Bart Heller, oud-wethouder Hilversum, fractievoorzitter Noord-Holland; Jan Kastje, Statenlid Noord-Holland; Claire Verlinden, oud-fractievoorzitter Hilversum; Sjors Wolf, oud-wethouder Hilversum

Afgelopen zaterdag was het weer eens tijd voor de partijraad. Uiteraard zo vlak na 22 november een uitgebreide terugblik op de campagne en de uitslag. Er was een eerste evaluatie gemaakt door het campagneteam, die er kort gezegd op neerkomt dat, hoewel we balen van het verlies van één zetel, er toch een goede campagne is gevoerd. Voor een deel ben ik het daar zeker mee eens. De campagne was ten opzichte van de opgeheven vinger en de soms wat zure toon van vroeger, opgewekt en fris. Ook heeft Femke enorm hard gewerkt en veel (media)aandacht gekregen, niets dan lof!

Maar het blijft toch een merkwaardig soort redenering. Eigenlijk zegt zo’n evaluatie: hoewel de campagne prima was hebben we geen goed resultaat gehaald. "De peilingen waren immers nog veel slechter, zonder deze campagne hadden we er vijf gehad." Dat is echt een drogredenering. Natuurlijk is het waar dat vele andere factoren dan je eigen campagne bijdragen aan het resultaat, dus ook bij negen zetels had je geen verregaande conclusies kunnen trekken. Maar allereerst klopt de bewering over de peilingen gewoon niet: de Politieke Barometer (die het dichtst bij de einduitslag kwam) gaf GroenLinks sinds de val van het kabinet op een totaal van ruim 25 peilingen slechts één keer vijf zetels. Daar staan 4x 8 zetels en 10x 7 zetels tegenover. Daarnaast vind ik niet een willekeurige peiling maar het enige reeële cijfer waar je de uitslag tegen af zou moeten zetten de Kameruitslag van de vorige keer en ten opzichte daarvan is er opnieuw verlies. Dan is de ‘permanente’ campagne sinds 2003 – Linkse Lente, oppositie tegen Balkenende – gewoon niet geslaagd.

GroenLinks zit bovendien met twee lastige problemen bij verkiezingen die voor een belangrijk deel gaan om getting out the vote. We zijn in deze verkiezingen 50% (!) kwijtgeraakt van de mensen die in 2003 op ons hebben gestem. Bovendien hebben we een relatief grote aanhang onder 18-24 jarigen en een relatief lage aanhang onder 55+. Laat nou net de eerste groep een lage opkomst vertonen, terwijl de laatste groep juist bovengemiddeld naar de stembus gaat. De juichtoon in de evaluatie over alle nieuwe groepen kiezers die we hebben bereikt heeft duidelijk ook een keerzijde. Misschien kom ik op dit Binblog nog wel eens terug op de vraag wat dat betekent voor de groei-ambities van GroenLinks.

’s Middags mocht ik zelf de vergadering voorzitten, wat naar mijn idee best aardig ging. We hadden alleen wat te weinig tijd ingeruimd voor het bestuur (bleek achteraf) en misschien daarom wel werd om onduidelijke redenen een onschuldig voorstel om de kandidatenlijst voor de Eerste Kamer in te korten verworpen. Zoals Paul terecht schreef, de partijraad wil wel eens narrig en dwars zijn. De rest van de middag met plezier geluisterd naar senator Leo Platvoet over het middenbestuur en zeker naar Europarlementariër Joost Lagendijk met een fraai genuanceerd betoog over de toetreding van Turkije en de Armeens kwestie.

Leuk interview gisteren in Buitenhof met Jos van der Lans, die verwoordde wat ik zelf ook vind: dat GroenLinks te snel nee heeft gezegd tegen kabinetsdeelname en daarmee weer eens veel te netjes is. Een ideeënpartij op zoek naar macht, zo noemde Femke het in haar boek Linkse Lente, maar de eerste kans die zich voordoet wordt roomser dan de paus terzijde geschoven.

Met de ChristenUnie zou het wel eens kunnen lukken, zeker nu mijn advies voor een informateur is opgevolgd: Herman Wijffels, zij het niet samen met Thijs Wöltgens en ook niet voor een coalitie met de SP. Maar Wijffels was eerlijk gezegd juist de ideale CDA’er geweest om richting te geven aan de duurzaame en solidaire agenda die GroenLinks in een kabinet had kunnen brengen. Gemiste kans, maar wie weet komt er toch nog een tweede?