Actievoeren

Vanavond had ik de eer om te mogen optreden in het Politiek Café van GroenLinks Amsterdam. Het ging, hoe kon het ook anders na het tumult van de afgelopen weken, over het activisme binnen onze partij. Omdat ik in Vrij Nederland mij wat van de behoudende kant had getoond, mocht ik het voorzichtige – soms legalistisch genoemde – standpunt verdedigen dat GroenLinks vertegenwoordigers zich verre moeten houden van illegale actie.

Althans, dat was mijn bedoeling toen ik op de fiets zat op weg naar het debat. Al gauw werd ik wat verder in de hoek geduwd dat eigenlijk niks mag (een beetje zoals Femke in haar (eerste?) reactie) en zo had ik het ook niet bedoeld – al vond ik het leuk om wat te polariseren. Eigenlijk wilde ik vier punten benadrukken:

1. We hebben het over individuen die  in het verleden activiteiten hebben ondernomen die de grenzen van de wet overschreden, maar dat deden zonder partijkleur en zeker niet namens een partij (Diederik Samson, Krista van Velzen, Wijnand Duyvendak)

2. Actievoeren is iets anders dan activisme is iets anders dan burgerlijke ongehoorzaamheid. De criteria van Schuyt, waar door velen op wordt teruggegrepen gaan over het laatste. Daarbij is overigens wel erg veel aandacht voor de criteria van openheid en bereidheid tot verantwoording en erg weinig voor de relatie tussen doel en middel en het criterium dat legale middelen uitgeput moeten zijn.

3. Er is een onderscheid tussen wat ‘burgers’ kunnen en mogen doen en dat wat politici kunnen en mogen doen. Politieke vertegenwoordigers en bestuurders dienen binnen de grenzen van de wet te handelen. Wat niet betekent dat wie een activistisch verleden heeft geen politieke carrière kan hebben, als je die scheiding maar kunt maken. Het betekent ook niet dat politici zich in hun stadhuis, provinciehuis, parlement moeten opsluiten en niet meer aan (legale) acties mee kunnen doen.

4. GroenLinks is geen actiepartij, hoewel we dat misschien graag zouden willen. Veel beter is het om de aanwezige kwaliteiten (inhoud, bestuur, politieke strategie) beter te benuttten in plaats van te streven iets te worden wat we niet zullen zijn.

Zoals verwacht vielen niet al die stellingen in goede aarde, maar ik heb met plezier als Kop van Jut gefungeerd. Sommige opmerkingen uit de zaal zetten mijzelf ook wel weer aan het denken, omdat heel veel dingen niet zo zwart-wit liggen als in eerste instantie lijkt. Bij de borrel achteraf bleken de tegenstellingen ook wel mee te vallen…

P.S. 1 Mocht bovenstaande tekst enige samenhang en logica vertonen, dan is dat ondanks het late tijdstip en de alcoholconsumptie

P.S. 2 Mocht bovenstaande tekst onsamenhangend en intern tegenstrijdig zijn, dan heeft u het helaas nog niet begrepen 🙂

Gratis openbaar vervoer

Vandaag had ik weer eens de gelegenheid om iets te zeggen over een van mijn favoriete onderwerpen: gratis openbaar vervoer. Met dank aan Tineke Huizenga mochten we in Noord-Holland Noord medio vorig jaar een experiment houden met gratis reizen voor 65-plussers. Nu was het tijd om te evalueren.

Er waren destijds door de Tweede Kamer twee doelstellingen aan het experiment verbonden: het opvullen van lege stoelen en het verminderen van de eenzaamheid. Het eerste is gelukt: gemiddeld zat er 1,9 oudere in de bus in plaats van 0,9. Het tweede is niet gelukt: het aantal eenzame ouderen is niet afgenomen. Wel was er een kleine verschuiving van de groep ‘matig eenzaam’ naar ‘niet eenzaam’ (maar niet significant, zeg ik er als onderzoeker dan meteen bij). De ouderen waren meer activiteiten gaan ondernemen, maar dit gold ook voor de groep die niet met de bus was gaan reizen en bovendien liep de proef in de zomermaanden, waarin iedereen sowieso wat meer op stap gaat.

Het meest opmerkelijke vond ik nog wel dat 95% niet aangaf zich eenzaam te voelen (zowel voor als na de proef), wat de vraag oproept waarom die tweede doelstelling eigenlijk in het leven is geroepen. Eenzaamheid lijkt me iets te complex om in drie maanden op te lossen en mobiliteit is bepaald ook niet het wondermiddel.

Over het nut van het gratis maken valt ook nog wel wat te zeggen: 77% van de ouderen vindt de prijs van het openbaar vervoer goed (niet te hoog, niet te laag) en 80% geeft aan de reis ook gemaakt te hebben als die niet gratis was. Gratis is eerder de aanleiding om een keer de bus te nemen, dan de echte oorzaak. Het heeft ook niet geleid tot minder autogebruik (overigens wel tot een afname van de fietskilometers), zij het dat dit geen vooropgezet doel van het experiment was.

Wat mij betreft allemaal niet zo nuttig. Ik vind het eerlijk gezegd veel interessanter om te kijken in hoeverre (gratis) OV een écht alternatief voor de auto kan zijn. Dan is het logisch om aan stedelijk gebied te denken waar veel congestie is en aan belangrijke woon-werkverbindingen. Daar kun je echt zien of mensen te verleiden zijn voor de bus te kiezen. Gelukkig is zo’n serieuze proef, op initiatief van de provincie, ook in aantocht. De bedoeling is om binnen een paar maanden in het Gooi hiermee aan de slag te gaan. Daarbij blijf ik er overigens van overtuigd dat frequentie, comfort en kwaliteit belangrijker zijn dan of de reis gratis is of niet. Maar dat zullen we dan wel merken.

Astrologie is een vak!

Na de belspelletjes is nu ook AstroTV aan de beurt: RTL haalt deze schitterende televisie per direct van de buis. Waar moet ik op een regenachtige verveeldag nu naar kijken?

Een medewerker van TROS Radar was geïnfiltreerd in de organisatie en mocht zomaar astrologisch advies geven. Nou had ik sowieso als argeloze kijker altijd al de indruk dat die astrologen maar wat deden. Maar blijkbaar kun je er echt voor doorleren:

RTL is in verlegenheid gebracht en gaat een onderzoek doen naar de werkwijze van de leverancier van deze programma’s. De selectie van astrologen zou niet voldoen aan ‘de strenge kwaliteitsvoorwaarden’ die RTL stelt aan de ‘kennis en ervaring van de consulenten en de aard van de adviezen’. Hierover zijn volgens de zender contractuele afspraken gemaakt.

Met andere woorden, als je een opleiding hebt gedaan en al genoeg ervaring hebt met het verkondigen van deze onzin, vindt RTL het prima dat je mensen voor 80 cent per minuut lekker lang aan de praat houdt. Even de procedure aanscherpen en Astro TV is gezellig terug.

Meestal vind ik het vooral lachwekkend, maar één uitzending is mij als tragisch dieptepunt bijgebleven. Eén van de ‘ervaren consulenten’ kreeg allerlei boodschappen door als hij met zijn hand over een papier wreef en daar af en toe wat aanwijzingen bijkrabbelde. De vrouw die hij aan de lijn kreeg, die al tamelijk labiel overkwam, maakte zich grote zorgen over de mogelijkheid dat haar man voor de derde keer naar Afghanistan of Irak zou moeten. Na enig wrijven en gepeins was de conclusie dat helaas manlief opnieuw uitgezonden zou worden, ‘maar dat was voor een goede zaak’. Voorzover de vrouw nog niet in tranen was, had onze consulent dat nu echt voor elkaar, maar hij bleef gezellig doorkeuvelen over onze plicht om overal vrede te stichten.

Voor dat soort mensen is een uitzendverbod eigenlijk niet genoeg, maar het is tenminste een noodzakelijke eerste stap.

John McCain weet het niet meer

Afwisselend is de keuze van McCain voor Sarah Palin als zijn veep briljant en onbegrijpelijk genoemd. Eerlijk gezegd neig ik meer naar het laatste. De keuze voor Palin ondergraaft McCain’s belangrijkste argument tegen Obama – gebrek aan ervaring. Want ik denk dat als de president onverhoopt iets overkomt, menig Amerikaan toch liever Joe Biden dan Sarah Palin aan het roer zal zien.

De keuze van McCain geeft de indruk dat hij het niet meer weet. Het is ook een merkwaardig duo samen: naast Palin zie je nog eens extra hoe ouwelijk, houterig en onhandig McCain is. Ik denk dat Palin zeker een positief effect zal hebben op de steun onder evangelicals en de Christian coalition. Om die steun te krijgen waren overigens ook genoeg alternatieven binnen de GOP beschikbaar. Maar het idee dat vrouwen die eerst Hillary steunden nu en masse naar McCain overlopen, vind ik weinig realistisch. Alsof de keuze puur bepaald wordt door het geslacht van de kandidaat en niet de ideeën die zij vertegenwoordigt. Palin alleen kiezen omdat zij een vrouw is zou ook wel getuigen van een politiek opportunisme waar McCain juist altijd ver van zegt te blijven.Treffend vond ik de reactie die ik op cnn.com tegenkwam:

I am a true-blue Hillary supporter, but I am sure Hillary did not mean to put 18 million cracks in the glass ceiling so that a pro-life, pro-gun, home-schooling nobody from the frozen tundra of Alaska could slide in. Go Obama.

Maar ach, waar hebben we het over? Sinds LBJ heeft geen enkele kandidaat voor het vice-presidentschap echt het verschil gemaakt. Alle reden om deze keuzes niet belangrijker te maken dan noodzakelijk.

Obama nog steeds op kop

Met de Democratische conventie in aantocht, begint de spanning – ook bij mezelf – echt toe te nemen. Mijn keuze had ik vier jaar geleden al gemaakt en het is prachtig om te zien dat Obama donderdag dan ook echt de nominatie in ontvangst mag nemen. Vandaag maakte Obama eindelijk zijn veep bekend en zoals verwacht is het Joe Biden geworden. Een logische en verstandige keuze en ik vind het mooi te zien hoe iedere websitebezoeker Biden met een eenvoudige ‘personal note’ welkom kan heten. Zoals Jeroen al schreef, is de hele online campagne van Obama iets om met grote bewondering naar te kijken en heel veel van te leren.

Wat mij de laatste dagen in de Nederlandse media opvalt, zijn de berichten over nationwide polls en het "nieuws" dat McCain een voorsprong op Obama zou hebben genomen. Je kunt je afvragen of een verschil van 5% wel (statistisch) signficant is, maar los daarvan doen de nationale verhoudingen er vrij weinig toe. Ik dacht dat die les na Gore-Bush in 2000 toch wel geleerd was?

Veel interessanter zijn de verhoudingen in de swing states en het aantal kiesmannen dat zeker lijkt voor beide kandidaten. Net als bij de Senaatsverkiezingen in 2006 wil ik een paar van die staten wat van dichterbij gaan volgen. Ik vertrouw daarbij weer op Rasmussen Reports dat de vorige keer een accurate voorspelling deed van de uitslagen in de meeste staten.

Staten als Arizona en Tennessee gaan met overmacht naar McCain, terwijl Obama een enorme voorsprong heeft in bijvoorbeeld Rhode Island en New York. Ook van heel wat andere staten is aan te geven of ze (sterk) neigen naar rood of blauw. Rasmussen maakt daarbij een onderscheid tussen leans, likely en safe. Opgeteld levert dat 193 kiesmannen voor Obama en 183 voor McCain en nog eens 162 te verdelen. Met andere woorden, Obama leidt nog, maar het verschil is wel eens groter geweest.

In drie staten zitten McCain en Obama heel dichtbij elkaar:

  • Colorado, waar McCain 47% krijgt en Obama 45%. Interessant omdat juist daar straks de Democratische conventie wordt gehouden… Werd in 2004 gewonnen door Bush en ook daarvoor jaren en jaren Republikeins, maar sinds kort een Democratische gouverneur.
  • In Nevada is het stuivertje wisselen, met nu McCain op een kleine voorsprong. Belangrijk doelwit van de Obama campagne, ook al omdat Bush in 2004 hier maar nipt won.
  • Obama en McCain staan vrijwel gelijk in Virginia (46%-45%). Mogelijk om die reden mag gouverneur Mark Warner op de tweede dag de conventie toespreken.

Naast deze drie staten wordt ook New Mexico als belangrijk gezien en daar staat Obama er tot nu toe met een voorsprong van 6% redelijk goed voor.

Een beetje rust graag

Het goede nieuws is dat GroenLinks al voor de tweede avond op rij NOVA domineert. Het zal lang geleden zijn dat dat voor het laatst is voorgekomen. Maar de manier waarop stemt tot weinig vrolijkheid. Mijn partij staat er niet goed op en dat doet pijn.

Voor een partij die de nuance hoog in het vaandel heeft, vind ik dat over en weer wel erg stellig stelling wordt genomen. Dat het debat vooral via de media wordt gevoerd, is ook niet erg bevorderlijk. Is het de polderaar in mij of liggen de posities eigenlijk helemaal niet zo ver uit elkaar als nu lijkt?