Categorie: Politiek

Vandaag maakte de voorzitter van de Eerste Kamer bekend dat CDA-senator Hans Klein Breteler in juni zal opstappen. In het bericht is te lezen dat er geen reden voor dit vertrek is gegeven. Typisch geval van luie journalistiek dat men het hierbij laat, want een klein beetje googlen (of gewoon politiek geheugen) zou hebben opgeleverd dat Klein Breteler keurig volgens partijafspraak halverwege de periode opstapt.

Hij werd immers – net als mijn partijgenoot Jan Laurier – door een voorkeursactie  vanuit Zuid-Holland gekozen. Ook voormalig SP’er Yildirim en Sylvester (PvdA) kwamen op zo’n manier in de Eerste Kamer. Als enige partij slaagde het CDA er blijkbaar een regeling te treffen die recht doet aan zowel de voorkeurstem als aan de in mijn ogen ten onrechte gepasseerde kandidaat. Want dat ik geen liefhebber ben van dit soort provinciale acties mag wel duidelijk zijn.

Na het échec van Stefan Hulman in Den Helder, haalde de VVD met burgemeester Don Bijl in Purmerend een grote gemeente binnen en kortgeleden werd bekend dat ook Bloemendaal dankzij Ruud Nederveen  weer terug is in liberale handen.
Dit betekent dat nu 15 van de 58 gemeenten (Den Helder en Wijdemeren reken ik even niet mee) een VVD-burgemeester hebben. Nummer één is de PvdA met 17 burgemeesters en de VVD wordt op de voet gevolgd door de 14 burgemeesters van het CDA. De twee andere partijen die burgemeesters leveren zijn D66 (7) en GroenLinks (5). De grootste partij die wel in de Staten vertegenwoordigd is, maar nergens in Noord-Holland een burgemeester heeft is de SP. Zoals de grafiek hiernaast laat zien, zitten met name PvdA en D66 goed in de burgemeesters in vergelijking met de uitslag die zij haalden bij de Statenverkiezingen van 2007.

De verhouding is des te schever wanneer we ook kijken naar de grootte van de gemeenten waar deze
burgemeesters de scepter over zwaaien. Een paar maanden geleden schreef ik al dat GroenLinks vooral burgemeesters levert in de kleinere gemeenten. Gemiddeld gaat het hier om een gemeenten onder de 25.000 inwoners, waarvan Bergen (Hetty Hafkamp) nog de grootste is. We moeten dus ook de komende maanden goed op blijven letten! Maar ook het CDA zit vooral in de kleinere gemeenten: 8 van de 14 in een gemeente met minder dan 20.000 inwoners. De enige uitschieter is Piet Bruinooge, de burgemeester van Alkmaar, u zag hem vandaag op het podium bij de huldiging van AZ…

De VVD (Amstelveen, Haarlemmermeer, Purmerend) en D66 (Hilversum, Hoorn) komen gemiddeld boven de 30.000 uit. Het beste scoort de PvdA – gemiddeld boven de 70.000 – natuurlijk vooral met dank aan Job Cohen, maar ook door Zaanstad en Haarlem. Die koppositie zullen de sociaal-democraten nog wel even houden, want er komen op korte termijn geen grote gemeenten vrij. In elk geval in Noord-Holland is de PvdA helemaal terug in het centrum van de macht.

Sinds het abrupte vertrek van Herrema werd er al flink gespeculeerd wie het zou aandurven de Noord/Zuidlijn op zich te nemen. Ik hoorde zelfs al geruchten dat er geen opvolger zou komen, maar het Amsterdamse college de taken onder de huidige wethouders zou gaan verdelen. Maar vanavond kwam er toch witte rook vanuit de burelen van de PvdA fractie:

AMSTERDAM – Hans Gerson, directeur van het Amsterdamse havenbedrijf,
volgt de afgetreden Tjeerd Herrema op als wethouder Verkeer, Vervoer en
Infrastructuur en krijgt daarmee de Noord/Zuidlijn onder zijn hoede.

Maandagavond
koos de gemeenteraadsfractie van de PvdA voor Hans Gerson. Woensdag
wordt hij voorgedragen aan de gemeenteraad. De 62-jarige Gerson zal de
rit in ieder geval tot de raadsverkiezingen van volgend jaar maart
moeten uitzitten.

PvdA-er Herrema trad in februari af, omdat hij
de totaal uit de hand gelopen begroting en planning van de
Noord/Zuidlijn niet langer kon verantwoorden. Zijn taken worden nu
waargenomen door collega-wethouder Maarten van Poelgeest.

Gerson
doorliep diverse functies binnen de gemeente Amsterdam, na een studie
economie en planologie. In 1989 werd hij directeur van het Gemeentelijk
Grondbedrijf, vanaf 2000 was hij de baas van de havens.

Volgens mij heeft de PvdA hiermee een prima zet gedaan. Ik heb vanuit mijn woordvoerderschap over de havens, Hans Gerson als directeur van het Amsterdamse havenbedrijf in de afgelopen jaren regelmatig meegemaakt. In het begin moest ik wel wat aan hem wennen, maar ik ben hem erg gaan waarderen om zijn open houding voor nieuwe ideeën en prikkelende manier van communiceren.

Tegelijk weet Gerson precies wat hij wil en opereert hij strategisch slim. Hij moet in staat geacht worden het complexe Noord/Zuidlijn zich snel eigen te maken en de boel – voor zover mogelijk – vlot te trekken. Hoe dan ook vind ik het dapper dat hij de klus op zich wil nemen, want veel ondankbaarder kun je ze niet krijgen…

Terwijl GroenLinks zich nog warmloopt voor het lijsttrekkersreferendum (stem Bas Eickhout!) is de PvdA alweer klaar. Met een wel erg miniem verschil, niet meer dan 0,6%, werd Thijs Berman gekozen tot lijsttrekker. Zoals verwacht werd het een tight race met Jacques Monasch – ook wel de Kay van de Linde van de PvdA genoemd. Een heel verstandige keuze, want hoewel Berman wat saai is en een niet zo uitgesproken profiel heeft, is hij wel de enige van de kandidaten die écht verstand van Europa heeft en qua ideeën het dichtstbij GroenLinks staat.

In de voorbereiding op ons eigen referendum is het ook wel informatief om even te kijken naar dit excel-bestandje met details over de stemmen in deze verkiezing. Hoewel de procedure van GroenLinks net iets anders in elkaar zit, geeft het wel een beetje gevoel voor een systeem met overdraagbare stemmen.

Wat me wel zorgen baart, is dat bij de PvdA de opkomst met moeite boven de vereiste 15% is uitgekomen. GroenLinks heeft de lat immers twee keer zo hoog gelegd…

De zege kan Obama niet meer ontgaan, de enige vraag is nog hoe ver hij boven de 270 kiesmannen zal uitkomen. Een lang gekoesterde wens komt uit!

Opvallend is dat Amerika elke 16 jaar kiest voor een nieuwe frisse Democratische wind, vaak een relatief onbekende outsider. John F. Kennedy in 1960, Jimmy Carter in 1976, Bill Clinton in 1992 en in 2008 is het tijd voor Barack Obama!

Nu weer snel terug achter de tv…

Maar al te goed herinner ik me nog de teleurstelling van november 2004, toen Amerika de wereld trakteerde op nog vier jaar Bush. Eerlijk gezegd werd dat vooral ingegeven door de diepe wens om van George W. af te komen, meer dan door echt enthousiasme over John Kerry. Mijn verdriet zal dan ook onnoemelijk veel groter zijn mocht Barack Obama het against all odds toch niet redden. Ik ben reuze optimistisch, maar ja… (hier naar believen een spreekwoord invullen dat uitdrukt dat je nooit te vroeg moet juichen).

Eigenlijk staan alle signalen op groen: Electoral vote geeft Obama 364 kiesmannen, Real clear politics houdt het op 353 (zonder toss-ups) en Rasmussen gaat voor 313. Het blijft wonderlijk te zien in hoeveel zeker gewaande red states McCain nauwelijks voorligt of Obama zelfs een brutale voorsprong heeft genomen.

Zou mijn wens uit 2004 dan toch uit gaan komen? Nog twee dagen in de zenuwen en dan zullen we het weten! Ik zit nog wel met een klein dilemma. In het kader van mijn kleine bijdrage aan de campagne heb ik twee T-shirts gekocht: een met ‘OBAMA 08’ en een ander met ‘Yes we can’. Zou het nou geluk brengen om die de komende dagen te dragen of juist niet?

Vanavond had ik de eer om te mogen optreden in het Politiek Café van GroenLinks Amsterdam. Het ging, hoe kon het ook anders na het tumult van de afgelopen weken, over het activisme binnen onze partij. Omdat ik in Vrij Nederland mij wat van de behoudende kant had getoond, mocht ik het voorzichtige – soms legalistisch genoemde – standpunt verdedigen dat GroenLinks vertegenwoordigers zich verre moeten houden van illegale actie.

Althans, dat was mijn bedoeling toen ik op de fiets zat op weg naar het debat. Al gauw werd ik wat verder in de hoek geduwd dat eigenlijk niks mag (een beetje zoals Femke in haar (eerste?) reactie) en zo had ik het ook niet bedoeld – al vond ik het leuk om wat te polariseren. Eigenlijk wilde ik vier punten benadrukken:

1. We hebben het over individuen die  in het verleden activiteiten hebben ondernomen die de grenzen van de wet overschreden, maar dat deden zonder partijkleur en zeker niet namens een partij (Diederik Samson, Krista van Velzen, Wijnand Duyvendak)

2. Actievoeren is iets anders dan activisme is iets anders dan burgerlijke ongehoorzaamheid. De criteria van Schuyt, waar door velen op wordt teruggegrepen gaan over het laatste. Daarbij is overigens wel erg veel aandacht voor de criteria van openheid en bereidheid tot verantwoording en erg weinig voor de relatie tussen doel en middel en het criterium dat legale middelen uitgeput moeten zijn.

3. Er is een onderscheid tussen wat ‘burgers’ kunnen en mogen doen en dat wat politici kunnen en mogen doen. Politieke vertegenwoordigers en bestuurders dienen binnen de grenzen van de wet te handelen. Wat niet betekent dat wie een activistisch verleden heeft geen politieke carrière kan hebben, als je die scheiding maar kunt maken. Het betekent ook niet dat politici zich in hun stadhuis, provinciehuis, parlement moeten opsluiten en niet meer aan (legale) acties mee kunnen doen.

4. GroenLinks is geen actiepartij, hoewel we dat misschien graag zouden willen. Veel beter is het om de aanwezige kwaliteiten (inhoud, bestuur, politieke strategie) beter te benuttten in plaats van te streven iets te worden wat we niet zullen zijn.

Zoals verwacht vielen niet al die stellingen in goede aarde, maar ik heb met plezier als Kop van Jut gefungeerd. Sommige opmerkingen uit de zaal zetten mijzelf ook wel weer aan het denken, omdat heel veel dingen niet zo zwart-wit liggen als in eerste instantie lijkt. Bij de borrel achteraf bleken de tegenstellingen ook wel mee te vallen…

P.S. 1 Mocht bovenstaande tekst enige samenhang en logica vertonen, dan is dat ondanks het late tijdstip en de alcoholconsumptie

P.S. 2 Mocht bovenstaande tekst onsamenhangend en intern tegenstrijdig zijn, dan heeft u het helaas nog niet begrepen 🙂